FOTOGRAFIJE SVEDOČE I KADA ĆUTE

Zoran M. Mandić

Na ovogodišnjem sajmu knjiga u Beogradu štand Braničeva Centra za kulturu Požarevac bio je u znaku svojih autora. Na jednom mestu ograničenog kvadratnog prostora živi, da li i preživeli, autori Braničeva su u prisustvu svojih izloženih knjiga i njihovog urednika Aleksandra Lukića “potezali” kratke i duge mačeve večnih književnih tema: “rat i mir”, “sto godina samoće”, “zločin i kazna”, “stranac” i dr. Potezanje mačeva je obavljeno bez ijedne reči o univerzalnim naslovima: Tolstoja, Markesa, Dostojevskog, Kamia, Siorana i Petru Krdua. Rukovalo se kečevima iz ružno pocepanih rukava fusnota. Na momente “čekalo se” na Boška Tomaševića, Miroslava Lukića, Nebojšu Vasovića, Milivoja Nenina, Acu Vidića, Gordanu Đilas i Lepu Likar. U tom “čekanju” samo je neprizivana tišina savijala svoju dvoličnu špijunsku grbaču. Glas vremešnog Predraga Čudića je mladićki lio kao iz kabla njegove “opšte bolnice”, dok su se Miroslav Todorović i Dušan Stojković koncentrisali na poglede “iza”.
Iza mogućnosti posebnog čitanja infiguralnog sveta srozanog ugleda realizam. Zoks je od Čudića tražio odgovore na pitanje o “muškoj menstruaciji” sa kojom je A. Lukić u svom Braničevu branio nevinost Gospođinog vira. Na kraju svi su završili na nekoliko fotografskih snimaka bez inscenirane zajedničke fotografije. Nedostajao je M. Lukić sa “opalim lišćem” svoje “poslednje fascikle”. Fotografije ćute i svedoče kao “kuća Bahove muzike”, kao “doktor smrt”, koji u transu preteći izgovara – ne spominji đavola, kao zaboravljeni roman U zadnji čas Etorea Rikarda Arete, koga su kao dečaka kastrirali da bi se zaposlio na mesto rano obolelog seoskog tenora. Nikuda, zaista nikuda, sa “okidača” pravovremenog fotografskog snimka, koji ćuti i kada svedoči.O onima koji se naknadno navodno čude može se i drugi put, jer istorija i tako previše koketira sa ponudama propale sadašnjosti.